Bebek emzirme, sadece bebek ile anneye değil, aynı zamanda topluma da bulunduğu katkılar nedeniyle oldukça önemlidir.
Uluslararası çalışmalara imza atan Dünya Sağlık Örgütü, sağlıklı bir yenidoğanın ilk 6 ay süresince sadece anne sütüyle beslenmesini salık verir. Bu süre boyunca bebek, su dahil hiçbir sıvıya ya da ek herhangi bir katı gıdaya ihtiyaç duymaz. Sebebi, anne sütünde makro ve mikrobesinler ile su bulunmasıdır.
Bebek çok sıcak havalarda emziriliyor olsa dahi su ihtiyacını anne sütünden karşılayabilir. Yağ, laktoz, protein ve enerji ihtiyacını makrobesinlerden; diğer ihtiyaçlarını ise mikrobesinlerden alır (Mikrobesinlerin içeriği, annenin beslenmesine göre değişkenlik gösterir).
Bebeğin sağlıklı bir gelişim göstermesi için gereksinim duyduğu ne varsa anne sütünün içerisinde mevcuttur. Bebek 6’ncı ayını doldurup da ek besinler almaya başladığında da anne sütünden mahrum bırakılmamalıdır. Bu sürenin alt sınırı, bebek iki yaşına gelene kadardır.
Bebeğin anne sütünün sayısız faydalarından yararlanabilmesi için dikkat edilmesi gerekenler başında doğru tekniklerle emzirilmesi gelir.
Doğru Emzirme Teknikleri
Bebeğin süt alımının yeterli seviyede olması için 20 ila 30 dakika emzirilmesi gerekir. Doğru bir emzirme tekniği uygulandığında bu sürenin, bebekte tokluk hissi yaratması beklenir.
İlk dikkat edilmesi gereken, annenin, ellerini sabunlu suyla güzelce yıkamış olmasıdır. Ayrıca, her emzirmeden önce olmasa da memelerin de belirli aralıklarla temizlenmesi faydalı olacaktır. Bu temizleme işleminde memenin ucu ile çevresinin temiz suyla ıslatılmış yumuşak bir bezle silinmesi kafidir. Hazırlık aşamasında bebeğin de altının temizlenmesi gerekir.
Temizliğin ardından, bebeğin emme refleksinin başlaması ve emmenin etkili olması adına doğru tutma pozisyonuna geçilmelidir. Bunun için anne, -yine emzirme süresinin uzunluğunu da hesaba katarak- uygun kıyafetler giymeli ve rahat bir pozisyon almalıdır. Kıyafet seçimindeki uygunluk (rahatlık, ortam ısısına uygunluk vb.), bebek için de geçerlidir.
Şartlar sağlandığında anne, bebeğini tekniğini seçmeli (beşik tutuşu, koltuk altı pozisyonu, tek kolda, yatarak vs.) ve kendine yakın, gövdesiyle baş kısmı düz bir çizgide olacak şekilde tutmalıdır. Bebeğin vücudu, memeye dönük ancak başı arkaya hafif meyilli olmalı; memenin ucu, bebeğin burnunun karşısında durmalıdır. Annenin, bebeğini (özellikle yenidoğanı) poposundan desteklemesi faydalı olacaktır. Ayrıca anne, ağırlığını bebeğine vermekten kaçınmalıdır.
Bebek doğru bir şekilde tutulduktan sonra öncelikle meme ucu bebeğin dudağına sürtülerek ağzını açması sağlanmalıdır. Bebeğin ağzını açmasıyla sadece memenin uç kısmı değil, aynı zamanda ucu çevreleyen koyu renkli kısmı (areola) da bebeğe verilmelidir.
Teknik doğru uygulanmışsa uç ile areola sünerek bebeğin ağzında emzik benzeri bir hal alır, ayrıca uç, bebeğin damağına değer, bebeğin alt ve üst dudağı dışarı kıvrılır, çenesi memeye değer. Emme esnasında bebeğin rahatlıkla nefes alabilmesi için burnunun kısmen de olsa kapanmamış olmasına da özellikle dikkat edilmelidir.
Bu aşamada anne, bir eliyle bebeğini tutmaktayken diğer eliyle memesini başparmağı üst bölümde, diğer parmakları da altta kalacak şekilde kavramalıdır. “C” şeklinde tutuş olarak tabir edilebilecek bu tutuş esnasında anne, memeye baskı yapmaktan ve ayrıca memenin ucuna da dokunmaktan kaçınmalıdır.
20 dakikalık/yarım saatlik emzirme süresinin yaklaşık yarısından itibaren azalarak devam ediyor olsa da bebekten yutkunma sesi geliyor olmasına ek bebeğin şakakları ile kulaklarının hareket etmesi, yanaklarının yuvarlak olması (içe çökük olmaması), bebeğin etkili bir şekilde emdiğinin göstergelerindendir.
Doğru teknikle gerçekleştirilmiş bir emzirmenin ardından bebeğin rahatlaması/huzurlu hale gelmesi ve annenin memesindeki dolgunluğun azalıp yumuşaması ile meme ucunun dikleşmesi beklenir. Ayrıca bebeğin bir gün boyunca 8 ila 12 kez emmesi ve annenin meme ucunda çatlak vb. deformasyonların olmaması da doğru teknikle emzirme yapıldığının işaretlerindendir.
Emzirme Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Emzirme sonrasında bebeğin gazının çıkarılması gerekir. Doğru teknikle emzirilmemiş bebeklerde daha fazla miktarda olmak üzere emzirme esnasında bebeğin hava yutması olağandır. Yutulan bu hava, sindirme işlemi sırasında midenin üst kısmında toplanarak bebeğe rahatsızlık verir.
Bu sebeple her emzirmenin ardından bebek kucaktayken dik pozisyonda tutulup, 15 dakika kadar sırtı sıvazlanmak suretiyle gaz çıkarılmalıdır. Ancak gaz çıkarıldıktan sonra bebeğin yatırılması gerekir ki böylelikle kusmaya bağlı ortaya çıkacak, bebeğin sağlığını tehlikeye sokacak durumların önüne geçilebilinsin. Emzirme ila bebeğin yatırılması arasında en az 15-20 dakika olmalıdır.
Memelerde oluşması muhtemel ödemin engellenmesi için de emzirme sonrasında soğuk suyla ıslatılmış havlu kullanılarak memelere kompres yapılabilir. Ayrıca emzirmelerin ardından anneler, sıvı takviyesine ihtiyaç duyar. Bu nedenle her emzirmeden sonra annenin özellikle su olmak üzere doktorunun önerdiği sıvıları (ayran, taze sıkılmış meyve suyu vb.) alarak susuzluğunu gidermesi gerekir.
