Ateş yüksekliği çocukluk çağı hastalıkları içerisinde aileyi en çok telaşlandıran, ürküten semptomların başında gelir. Bebeğinizin ateşi yüksek diyebilmek için koltuk altından klasik derece ile 37.2 °C, kulaktan ölçümlerde ise 37.7 °C’in üzerinde olmalıdır.
Benim önerdiğim ateş ölçüm şekilleri bu iki yöntem olup alından temassız ateş ölçümünü önermiyorum. Çünkü bebeklerin baş boyun bölgeleri ortalama vücut ısısını yansıtamaz. Gerek beyin gelişimi gerekse kafa tasının ince olması nedeni ile hep daha sıcaktır.
Termal ateş ölçerler (alından) sağlıklı bilgi veremezler. Sadece ateşi var mı? Yok mu? bunun ayrımına yararlar ve biz Pediatristler için önemli olan kantitatif dereceyi doğru ölçemezler. Bu sebeple yeni doğan ilk muayenelerinde bu durumu ısrarla vurgularım. Bununla birlikte erkek bebeklerde cinsel kimlik gelişimini etkileyebilmesi sebebiyle rektal ateş ölçümünü önermiyorum.
Bir çoğumuzun yaptığı davranış ateşini özellikle 39 °C derecelere yakın saptar saptamaz bebeğimizi kucaklayıp Acil Servis’e götürmektir. Oysaki Acil Servis’deki yaklaşım da bebeği soymak, soğuk uygulama yapmak ve uygun dozda ateş düşürücü vermektir.
Ateş Yüksekliğinde Ne Yapmalıyız?
Ateş yüksekliğinde önce ortam sıcaklığı yüksekse düşürülmeliyiz ve hemen üzerindeki kıyafetleri soymalıyız. Daha sonra da bizlerin sizlere önerdiği ölçülerde ateş düşürücüsünü verilmeliyiz.
1 saat sonra ateşini tekrar ölçerek 38 °C’nin altına düşüremiyorsak banyo suyundan biraz daha serin olacak şekilde ılık duş aldırmalıyız. Tüm bu yöntemlerle ateşi hala 39 °C’lere yakın seyrediyorsa o zaman en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıyız.
Bilmeniz gereken en önemli nokta Ateşin bir hastalık hastalığın bir bulgusu olmasıdır. Dolayısıyla enfeksiyon kontrol altına alınana kadar 48-72 saat aralıklı olarak ateş yüksekliği tekrarlayabilir.
Kliniğimde muayene olan tüm hastalarımın anne ve babalarına Yüksek Ateş’i nasıl yönetecekleri konusunda ayrıntılı eğitim veriyorum ve zorlandıkları noktada 24 saat onlara bir telefon uzaklıkta olduğumun güvencesini sağlıyorum.
Yüksek Ateş ve Havale
Ateş yüksekliğinde ilk yapılması gereken ortam sıcaklığı yüksekse düşürmek ve bebeği soymaktır. Alnına, koltuk altlarına ve kasıklarına ıslak bezle kompres uygulanabilir.
Bu basamakları uyguladıktan 1 saat sonra ateşini 38 °C derece ve üzerinde ölçüyorsanız veya 30 dakika sonraki ölçümde ateşin daha da yükseldiğini saptadıysanız, dirençli bir ateş ile karşı karşıyayız demektir. Bu durumda bizlerin sizlere önerdiği ölçülerde ateş düşürücü şurup verilmelisiniz ve şuruptan 1.5 saat sonra ateşini tekrar ölçmelisiniz.
Bu esnada da bebeğinize soğuk kompres uygulamayı sürdürmelisiniz. Hala 38°C-38.5°C’nin altına düşüremiyorsak banyo suyundan biraz daha serin olacak şekilde ılık duş aldırmalısınız. Tüm bu yöntemlerle ateşi hala düşmüyor ve 39°C ya da üstünde seyrediyorsa o zaman en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalısınız.
Ateşli Havale, aile için oldukça ürkütücü bir tablodur. Ortalama 100 çocuktan birisi hayatları boyunca en az 1 kez ateşli havale geçirebilir. Havale ateşin yükselmesi evresinde gerçekleşir. Ateş yükselmeden önce el ve ayaklarda buz gibi soğuma, tüm vücutta veya çenede titreme görülebilir.
Çenede titreme ile birlikte bazen gözlerde dalma şeklinde kısa süreli sabitlenme de olur. Ancak çocuğun bilinci açıktır ve vücutta kasılma yoktur. Bu durum ateş reaksiyonu olup gerçek bir ateşli havale değildir. Ancak ateş kontrol altına alınamazsa bir sonraki basamak havale olacaktır.
Havale sırasında çocuğun gözlerinde bir noktaya sabitlenme, kol ve bacaklarında kasılmalar, çenede kilitlenme görülür. Çocuk söylenenlere yanıtsız kalır. Genellikle beş dakikadan kısa sürer.
Bunla birlikte Basit Febril Konvülzyon dediğimiz ateşli havale; 6 ay – 6 yaş aralığında geçirilmişse, 15 dakikadan kısa sürmüşse, menenjit bulguları yoksa, tek kol yada bacakta atımlar şeklinde lokalize değilse, ileri tetkik ve araştırma gerektirmez. Sadece enfeksiyona yönelik tedavi verilerek ateş yüksekliğine yaklaşımın öğretilmesi yeterli olacaktır.
Hastanın 4-6 saat hastanede izlenerek, ateşi kontrol altına aldıktan sonra takibi evde sürdürülebilir. Bu tablo nadiren ilk 24 saat içinde tekrarlayabilir. Tekrarlaması halinde ateşi tamamen kontrol altına alınana kadar hastanede izlem gerekecektir.
Ateşli havale çoğunlukla epilepsiye dönüşmez. Ancak düşük ateş derecesiyle geçirilmişse veya ailede daha önceden havale geçirme öyküsü varsa, tekrarlama olasılığı daha yüksektir. Önemli noktalardan biri de grip ve alerji ilaçları gibi bazı ilaçlar ateşli havale geçirilmesini kolaylaştırır. Dolayısıyla Hekiminizin bilgisi olmadan ilaç kullanılması son derece tehlikelidir.
