Otizm, doğuştan olan ve çoğunlukla ilk üç yaşa kadar farkına varılabilen karmaşık özelliklere sahip nörogelişimsel bozukluktur. Gen kodlarının silinmesi, gen mutasyonu sebebiyle, çevresel ya da hormonal sebeplerden ötürü proteinlerin eksik ya da hiç üretilmemesi ile ilişkilendirilen bu bozuklukta erken teşhisin önemi çok büyüktür.
İçindekiler
Erken dönemde teşhis edilmiş bir otizm, bireyin ileri yaşlarda gerek sosyal gerekse de akademik yaşantısına daha kolay adapte olabilmesi açısından büyük bir öneme sahiptir.
Özel eğitim ile rehabilitasyon süreci öncesinde aile bireylerinin iyi bir gözlem yapması ve gözlemleri sonucunda karşılaştıkları belirtilerden şüphelenmesi sonucunda konusunda uzman kişilere başvurmasıyla tedavi süreci başlar.
Ancak aile bireylerinin farkına vardıkları halde durumu kabullenememesi durumunda ise tedavi ve zaman konusunda erken teşhise göre daha fazla efor sarf edilmesi gerekiyor. Bu nedenle aile bireylerinin bebeklik dönemlerinden başlayarak iyi bir gözlem yapmaları gerekmektedir.
Çocuklarda Otizm Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde otizm belirtilerini önceden fark etmek, hastalığa karşı yol alınmasında çok büyük bir yere sahiptir. Bu nedenle ebeveynlerin iyi bir gözlem ile bebeği izlemeleri ve belirtilerin varlığını gözlemlemeleri gerekmektedir. Bu doğrultuda bebeklerde görülebilecek otizm belirtileri şu şekildedir;
- Bireylerle göz teması kuramama,
- Nesnelere sabitlenme,
- Seslenildiğinde tepkisiz kalmak,
- Anlamsız hareketler ve sesler çıkarma,
- Sosyal gülümseme ya da sarılma durumundan kaçınma
genel olarak karşılaşılan belirtilerdendir.
Otizm bu nedenle aile bireylerine sorumluluk yükleyen, gözlem ve takip isteyen bir nörogelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır.
12 Aylıktan Küçük Bebeklerde Otizm Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde yaşamın ilk zamanlarında görülebilecek olan belirtiler ile otizm tanısının erken konması sağlanabilir. Bu doğrultuda 12 aylıktan küçük bebeklerde otizm belirtileri şu şekildedir;
- Yüzlere karşı ilgisiz olma,
- Göz teması kurmama,
- Gülümsememe,
- Yalnız kalma isteği,
- Empati kuramama,
- Koku, renk ve tatlara aşırı tepki verme,
- Sesler karşısında tepkisiz kalma ya da ürkme,
- Oyunları cevapsız bırakma,
- Sarılma ve teması kesme
Yukarıda yer alan belirtilerden bir ya da bir kaçını çeşitli seviyelerde gösteren bebeklerin zaman kaybetmeden doktora muayene olması gerekir.
12 İla 24 Aylık Bebeklerde Otizm Belirtileri Nelerdir?
Daha öncesinde belirgin belirtiler vermeyen ya da belirtilerin ebeveynleri tarafından farkına varılmadığı durumlarla karşılaşılabilmektedir. Ancak 12 ila 24 aylık dönemde olan bebeklerdeki belirtilerin anne ve baba tarafından gözlenebileceği belirtiler şu şekildedir;
- Jestlerin olmaması,
- Çevreye tepkisiz kalma,
- Babıldamama ya da çok az babıldama,
- Sözel becerilerinin az ya da hiç olmaması,
- Sosyal becerilerinin zayıf olması,
- Sözcüklerin kullanılmaması,
- 24 aylık döneme kadar 2’şer 3’er kelimelik cümlelerin de kurulmaması
12 ila 24 aylık bebeklerde otizm belirtileri olarak karşılaşılmaktadır. Yukarıda yer alan belirtilerin 12 ila 24 aylık bebeklerde görülmesi ile teşhis ve tedavide geç kalınmadığı ancak daha fazla zaman kaybetmeden konusunda uzman doktora muayene edilmesinin gerekliliği unutulmamalıdır.
Yalancı Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otizmin karakteristik belirtilerinin beklenenin aksine çok belirgin olmadığı ve seyrek seyrettiği durumlar atipik otizm ya da yalancı otizm şeklinde adlandırılır.
Yalancı otizm; gerek çevresel, gerek hormonal gerekse de genetik nedenlerle ortaya çıkan nörogelişimsel farklılıktır. Yalancı otizm;
- Gen birleşimi sırasında karşılaşılan mutasyon,
- İleri yaştaki gebelik,
- Erken ya da güç doğum,
- Sezaryen doğum,
- Gebelik döneminde kullanılan ilaç ve ağır metaller
yalancı otizmin nedenleri arasında yer almakta olup yalancı otizm belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir;
- Konuşma ve dil becerilerinde gecikme
- Bedenen ve sözlü şekilde ifadede zorlanma
- Zaman kavramının kurulamaması
- Tekrarlı ve takıntılı davranışlar,
- Koordinasyon problemleri,
- Soyut kavramların anlaşılmasında güçlükler
yalancı otizm belirtileri arasında yer almaktadır. Otizmin karakteristik bulguları baskın ya da çok yoğun olmadığından anlaşılması kolay olmayabilir.
Otizm, belirtilerinin dikkatli bir gözlem sonucunda erken dönemde farkına varılabileceği unutulmaması gereken nörogelişimden bir bozukluk olup, belirtiler hakkında şüphelenildiğinde konusunda uzman doktorlardan destek alınması gerekmektedir.
Otizm eğitiminin hem çocuk hem de aile için önemli olduğu toplum sağlığı açısından da gerekli olduğu unutulmamalıdır.
