Bebeklerde öksürük konusunu ele almadan evvel belirtmek gerekir ki öksürük, esasında koruyucu bir reflekstir. Akciğerlere mukus, partikül veyahut sıvıların kaçmasını önlemesi ve solunum yollarına akan salgıların atılmasına yardım etmesi sebebiyle “sağlıklı” olarak addedilse de kimi durumlarda ve özellikle 6 aylıktan daha küçük bebeklerde hekime başvurmayı gerektirir.
İçindekiler
Ortam ısısının da tetikleyebildiği öksürük, solunum sistemiyle ilintili hastalıklarda yaygın olarak görüldüğü için diğer yaş gruplarında olduğu gibi bebeklerde ve çocuklarda da sıklıkla tıbbi yardıma ihtiyaç duyulan semptomlardandır.
Viral enfeksiyonlar, bademcik iltihabı, zatürre, soğuk algınlığı, astım, bronşit, krup (ses telleri iltihabı), alerji ve reflü, bebeklerde de öksürüğe sebebiyet veren rahatsızlıklar arasında öne çıkar. Bununla birlikte solunum yollarına yabancı bir cisim kaçması ve ortamda sigara dumanının bulunması da bebeklerde öksürük sebebidir.
1 Yaş Altı Bebeklerde Öksürük
Yeni doğan her bebeğe menenjit, boğmaca ve zatürre aşıları yapılır ki bu aşılar, bebeği ilgili hastalıklara karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda hastalıklarla beraber ortaya çıkması muhtemel şikayetlerden biri olan öksürüğü de engeller. Dolayısıyla belirlenen aşı takvimine uyulması, bebeğin mevcut ve gelecekteki sağlığının korunması adına son derece önemlidir.
1 yaş altı bebeklerin öksürmesi ise muhakkak takip edilmesi gereken bir durumdur zira bu refleks, hedefinde solunum yolları olan “Respiratuvar Sinsityal Virüs”ten (RSV) kaynaklı bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.
Henüz 1 yaşını doldurmamış bir bebek, bu enfeksiyonla baş etmede zorlanır. Bir diğer ifadeyle bu virüs, yaşı fark etmeksizin her bireyi enfekte edebiliyor olmasına karşın, bebeklerde daha tehlikeli sağlık sorunlarına (zatürre, bronşiolit gibi) yol açar.
Özellikle henüz 3 ayını doldurmamış bebekler ile prematüreler risk grubunda olduğundan bu dönemdeki bebeklerde öksürük görüldüğünde zaman kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Uzun süreli, geçmeyen öksürük şikayeti olan 1 yaş altındaki bebeklerin de altta yatan nedenin araştırılması adına hekim muayenesinden geçmesi gerekir.
2 Yaş Bebeklerde Öksürük Nasıl Geçer?
Esasında sağlıklı, koruyucu bir refleks olduğu göz önünde bulundurulduğunda öksürüğün baskılanması, ciddi sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilir. Bu nedenle 2 yaş bebeklerde öksürüğün geçmesi için herhangi bir ilaç kullanılmaması gerekir zira esas çözüme kavuşturulması gereken, öksürüğe sebep olan etmenin tespit edilip önünün kesilmesidir.
Bununla birlikte akut öksürük söz konusuysa, yani öksürük kronikleşmemiş, kısa süreliyse (4 haftadan az), bebeğin dengeli beslenmesine özen göstererek bağışıklık sisteminin kuvvetlendirilmesi fayda sağlar.
2 yaş bebeklerde öksürük nasıl geçer sorusunun yanıtlanması için öksürüğe yol açan etmenin net olarak bilinmesi gerekir. Bu da ebeveynin, bebeğini anbean gözlemlemesini gerekli kılar. Örneğin ortamın aşırı sıcak ya da soğuk olması nedeniyle bebeğin öksürdüğü fark edilirse ortam ısısının ideal seviyeye getirilmesi yoluna gidilebilir. Söz konusu tetikleyici ortamdaki nemin azlığıysa nem sağlayan aletler, burundaki mukussa serum fizyolojik damla veyahut bebek vakum aspiratörleri kullanılabilir.
Tüm bu kolay uygulanabilir çözüm önerileri, 2 yaşındaki bebeğin öksürüğüne başka şikayetlerin (özellikle yüksek ateş ile hâlsizliğin) eşlik etmediği, öksürüğün kronikleşmediği durumlar için geçerliliğini korur. Aksi durumda, gerekli tetkiklerin (kan testi, alerji testi; sinüs filmi, akciğer filmi vb.) yapılması için bebeğin vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna götürülmesi gerekir.
Ateş ve Öksürük
Bebeklerde öksürük, çevresel etmenler (ortam sıcaklığı, sigara dumanı gibi) ya da burun tıkanıklığı gibi nedenlerle gerçekleşebilir. Bu tür durumlarda öksürüğe ateşin eşlik etmesi beklenen bir durum değildir.
Öksürükle birlikte burun akıntısı ile hafif ateş de görülüyorsa bu, viral bir üst solunum yolları enfeksiyonu olduğunun göstergesi olabilir. Enfeksiyon varlığının tespiti ve tedavi edilmesi için tıbbi yardım alınmalıdır.
Bebekte ateş ve öksürük bir arada ortaya çıktığında dikkatli olunmalıdır zira ateşin yükselmesi (38 °C ve üstü), bu belirtilere ek olarak bebeğin halsizleşmesi ile hızlı hızlı nefes alması, akıllara zatürrenin (pnömoni) varlığını getirmelidir. Bu nedenle yüksek ateş ve öksürük, bebeğin muhakkak bir hekim kontrolünden geçmesi gerektiğini gösterir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Bebeklerde öksürük ortaya çıktığında öksürüğün şiddeti ve devam etme süresine ek kimi belirtiler, bebeğin acilen tıbbi destek alması gerektiğine işaret eder. Bunlar, bebeğin:
- Ateşinin 38-39 °C’nin üzerine çıkması,
- Rahat nefes alıp verememesi/Hızlı ve sık sık nefes alması/Nefes alırken hırıltılı ses çıkarması,
- Yutkunmada güçlük çekmesi,
- Bademciklerinin ciddi şekilde büyümesi,
- Ağzını açmada zorlaması,
- Öksürmesiyle eş zamanlı olarak ağzından -az da olsa- kan gelmesi,
- Morarması/Dudakları başta olmak üzere yüz renginde soluklaşma görülmesidir.
Aniden öksürmeye başlaması ve nefes almada güçlük çekmesi durumunda bebeğin ağzına yabancı bir cisim almış/kaçmış olması olasılıklar arasında ilk sıradadır. Böyle bir durumda bebek acilen sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Ateşinin olması da ilk olarak zatürrenin varlığını akıllara getirdiğinden bebek, gerekli tetkiklerin yapılması ve uygun tedaviye başlanması adına derhal hekim kontrolünden geçirilmelidir. Tüm bunlara ek olarak 3 aydan küçük bebeklerde öksürüğün birkaç saatten fazla devam etmesi de doktora başvurulmasını gerekli kılar.
