Bebeklerde kabızlık ya da tıp literatüründeki adıyla konstipasyon, nadiren karşılaşılan bir durumdur. Bebeğin 2 gün ya da daha uzun süre boyunca dışkılamaması, kabızlıkla karıştırılmamalıdır.
İçindekiler
Bu durum, bebeğin sadece anne sütüyle beslendiği 0-6 aylık dönemde görülebilmekte, 6. aydan itibaren anne sütünün yanında ek gıda almaya başladığı dönemden itibaren geçmektedir. Bununla birlikte uzun süreli dışkılamama, dışkılarken zorlanma ve dışkının katı kıvamlı olması, anne sütüyle beslenen bebeklerde dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Yenidoğanda Kabızlık
Yeni doğan bir bebek, ilk dışkısını, doğumu takip eden ilk günde yapar. Bu dışkının rengi sarı, kıvamı yumuşaktır. Sonrasında her emzirmenin ardından dışkılama olağandır.
Sıklıkla dışkılama (9 kez dışkılama dahi normal sayılır.), anne sütüyle beslenenlerde yaygın olarak görülmekte olup 3'üncü aydan itibaren azalır (Bebeğin bu dönemde gün içerisinde ortalama olarak 2 kez dışkılaması beklenir. Dışkılamanın olmaması ya da 6 kez tekrarlanması da normaldir.).
Anne sütü alan bebekler ile mama ile beslenen bebekler arasında dışkılama sıklığı açısından ve bebek inek sütü ile besleniyorsa kıvam açısından da fark bulunur. Mama ile beslenen bebeklerin, ilk bir aylarında günde azami 5 kez, 3’üncü aydan itibarense günde ortalama bir defa dışkılamaları normaldir. İki grup arasındaki fark, 4’üncü aydan sonra ortadan kalmaktadır.
Kimi yenidoğanlarda yalancı kabızlık oluşabilmektedir. Seyrek dışkılama olarak da bilinen ve yaklaşık bir hafta kadar sürebilen böyle bir durumda bebeğin beslenmesinde ve gelişiminde olağan dışılık yoktur.
Ayrıca karın bölgelerinde şişkinlik oluşmaz ve birkaç gün ardından dışkıladıkları zaman dışkının kıvamı normaldir. Yenidoğan, anne sütüyle değil de mama ile besleniyorsa ya da herhangi bir ilaç kullanıyorsa da (yan etki olarak) bu tür kabızlık görülebilir.
Yeni doğan bebeklerde yaşanan ve yalancı olmayan kabızlık ise altta yatan başka bir rahatsızlığın varlığına işaret edebilir. Dolayısıyla kabızlık fark edildiğinde hekime başvurulması gerekir.
Bebeklerde Kabızlık Neden Olur?
Anıldığı gibi anne sütüyle beslenen bebeklerde ilk 6 ay boyunca kabızlık yaşanması beklenen bir durum değildir. Kimi zaman bebeğin kabız olduğu düşünülmesine karşın gerçekte gazın yol açtığı sıkıntılar olabilmektedir. Bebeklerde kabızlık, genellikle bu dönemden sonra ek gıdaya geçişle birlikte başlar.
Bebeğin vücudunun anne sütüne ek aldığı gıdalara alışma sürecinde olması dolayısıyla bu durum yaşanabilir. Ayrıca katı besinlerin verilmesinde bilinçsizce yapılan kimi hatalar da bebeğin kabız olmasına yol açabilir.
Geçerli bir sebep olmaksızın bebekte dışkılamamaya ek olarak hâlsizlik ve huzursuzluk görüldüğünde, olağandan fazla bir süre sonunda bebek dışkısını yaparken zorlandığında ve de dışkının katı olması durumunda hekime başvurulması gerekir.
Bebeklerde Kabızlık Varsa Ne Yapılabilir?
Altta yatan ciddi bir sağlık sorunu yoksa bebeklerde kabızlık genellikle çözülebilen bir durumdur. Bebeklerde kabızlığın giderilmesi için uygulanabilecek çözüm önerileri arasında öne çıkanlar şunlardır:
- Sıvı takviyesi: Yenidoğanlarda kabızlık beklenmedik bir durumdur zira anne sütü, bebek için gerekli sıvının alınması için yeterlidir. Bununla birlikte, nadir de olsa kimi yenidoğanlarda kabızlık görüldüğünde bebeğe, hekim kontrolünden geçtikten sonra, az miktarda su verilebilir. Bebek, anne sütüyle değil de mamayla besleniyorsa da sıvı alımının artırılması yoluna gidilmelidir.
- Banyo, egzersiz ve masaj: Kabızlık bir sindirim sistemi rahatsızlığı olduğundan sistemin harekete geçirilmesi, kabızlığın sona erdirilmesi için önemlidir. Bu noktada ılık bir banyo, bebeğin karın kaslarını gevşetmeye; bebek sırt üstü yatarken bacakların gövdeye itilip çekilmesi şeklinde yapılacak egzersizler ise bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine katkıda bulunacaktır. Bebeğin mide bölgesine dairesel masaj yapmak da kabızlık için etkilidir. Aynı amaçla yukarıdan aşağı (göğüs kafesinden göbek deliğine) yapılacak masajlar da faydalı olacaktır.
- Besin değiştirme: Kabızlık, ek gıdaya geçişte ya da mamayla beslenen bebeklerde görülüyorsa besinlerin değiştirilmesi, sorunun çözümü olabilir. Hekime danışarak yapılması gereken bu değişiklik kapsamında örneğin, bebeğe kullanılmakta olan mamanın alternatifi verilebilir. Ek gıdaların da yüksek lifli olmasına dikkat edilmelidir. Yapılacak değişiklikler sonrası bebek gözlemlenmeli, kabızlığın sona ermemiş olması durumunda alternatif ürün/gıdalar denenmelidir.
Anılan bu basit çözüm önerilerine karşın kabızlık geçmiyorsa bebek, gerekli tetkiklerin yapılması için doktora götürülmelidir. Ayrıca, dışkıda kan görülmesi, bebeğin acilen bir sağlık kuruluşuna götürülmesi gerektiğinin işaretidir.
