Bebek yemek tarifleri bebeğin hastalıklardan korunarak sağlıklı gelişim göstermesi için besinlerin değerleri gözetilerek hazırlanır. Bebeğin doğumundan itibaren anne sütü ile beslenmesi elzemdir. Anne ve/veya bebekten kaynaklı kimi durumlar nedeniyle bebek anne sütü alamıyorsa veyahut yeterli değilse hazır mamalar kullanılır.
İçindekiler
Bebek 6 aylık olana kadar sadece anne sütüyle (ya da anılan/anılmayan uygun bir alternatifle) beslenmelidir. İlk 6 ay, bebeğin gereksinimlerinin karşılanması için anne sütü tek başına yeterlidir. 6'ncı ayla birlikte bebeğe çorba, et, yumurta, meyve, yoğurt vb. gıdaların verilmeye başlandığı tamamlayıcı beslenme dönemi başlar.
Zira artık anne sütünün ek gıdalarla desteklenmesi gerekmektedir. Üç aylık bu sürecin tamamlanmasıyla ise bebeğin ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş erişkin dönemi gıdalarına geçilir.
Ek gıdalara geçiş, ne erken (4’üncü aydan önce) ne geç (6’ncı aydan sonra) olmalıdır. Geçiş gerçekleştiğindeyse bebeğe anne sütünün (varsa) verilmeye devam edilmesi (2 yaş ve ötesi) önerilir.
Ek Gıdaya Başlanması
1) Birinci Basamak
6’ncı ayına kadar sadece anne sütü veya formül mama ile beslenmiş olmaları dolayısıyla geçiş döneminde bebeğe verilecek gıdaların sütten az daha kıvamlı olması gerekir. 1-2 hafta sürecek bu ilk aşama için ev yapımı yoğurt, listenin üst sırasında yer alır.
Yoğurttan başka meyve püresi ve taze meyve suyu ile pirinç unundan yapılmış muhallebi de tavsiye edilen alternatiflerdir. Bu ve bundan sonra verilecek her gıdanın ilk etapta bir çay kaşığı miktarında bebeğe verilmesi, gün gün artırılması gerekir.
- Ev Yapımı Yoğurt Tarifi
Kaynatılmış ve oda sıcaklığında ılıtılmış olan 1 su bardağı süt kaseye alınır. İçerisinde 1 tatlı kaşığı ev yapımı yoğurt (maya olarak kullanılmak üzere) eklenir. Kase, üzeri steril bir bez ile örtüldükten sonra sıcak bir yerde mayalanmanın gerçekleşmesi için 3 ila 4 saat beklenir.
Süre dolduğunda buzdolabına alınan yoğurt, 1-2 saat aralığında dinlendirilir. Tüketilmeye uygun hale gelen yoğurdun, bebeğe verilmeden önce oda sıcaklığında bekletilerek uygun sıcaklığa getirilmesi gerekir.
- Meyve Püresi Tarifi
(Geçiş dönemi bebekleri için en uygun meyveler arasında elma, armut, muz, kayısı ve şeftali öne çıkar.) Mevsim meyvesi, güzelce yıkandıktan sonra cam rendeden geçirilir.
Yoğunluğu fazlaysa anne sütü/devam sütü ile karıştırılabilir. Pürenin içerisine sıcak suda bekletilip yumuşatılmış ve küçük küçük doğranmış 1-2 adet kuru kayısı da eklenebilir.
- Pirinç Unlu Muhallebi Tarifi
1,5 çay bardağı süt (varsa anne sütü) bir tencereye konur. Ocağa alınan tencerenin içerisine 1 tatlı kaşığı kadar pirinç unu eklenir. Karışım, kısık ateşte karıştırılarak kaynayana kadar karıştırılır.
2) İkinci Basamak
Sütten başka tatlarla tanışan bebeğe 1-2 haftalık sürecin ardından meyve püresine ek olarak sebze püresi ve sebze suyu ve sebze çorbası verilebilir. 3’üncü aşamaya geçmeden evvel bu gıdaların 2 hafta süresince tüketilmesi faydalıdır.
- Sebze Püresi Tarifi
(Haşlandığı zaman yumuşayacak sebzeler [havuç, brokoli, bezelye, semizotu-ıspanak yaprakları, balkabağı, patates vb.] tek başlarına ya da bir arada kullanılabilir. Adet ya da gramaj, bir öğüne yetecek, artmayacak kadar olmalıdır.) Sebze, güzelce yıkandıktan (gerekliyse soyulduktan) sonra küçük bir tencereye alınır, üstünü örtecek kadar suyla haşlanır. Haşlanan sebze, tencereden alındıktan sonra çatal kullanılarak güzelce ezilir.
- Sebze Çorbası Tarifi
(Çorba yapımına uygun, herhangi bir sebze seçilebilir. Sebze çorbası tek bir sebzeden [örneğin brokoli] de birkaç sebzenin [kereviz, kabak, havuç gibi] karışımından da yapılabilir. Çorbaların katı kıvamlı olmasına dikkat edilmelidir.)
Sebze/sebzeler, yıkanıp soyulduktan sonra tencereye alınır. Tencerenin içine, sebzelerin üstünü çok az geçecek kadar su, 1 tatlı kaşığı kadar zeytinyağı ve 1 tatlı kaşığı kadar pirinç eklenir. Malzemelerin tamamı, yumuşayıncaya kadar kaynatılır. Haşlanmış gıdalar tencerenin içerisindeyken çatalla güzelce ezilir.
Sebze çorbasından başka yoğurt, süt, tarhana çorbaları da bebeğin tüketmesi için uygundur.
3) Üçüncü Basamak
Yoğun kıvamlı gıdaları kabul etmeye başladığında (yaklaşık 6,5 aylık olduğu dönemde) bebeğe kahvaltı menüsü olarak yumurta sarısı ile peynir verilmeye başlanabilir.
Yumurta iyice haşlandıktan sonra beyazından ayrılmış sarı kısmı, miktarı günbegün artırılarak, bebeğe verilebilir. Yutması bebeğe zor geliyorsa çatalla ezilen yumurta sarısının içerisine anne sütü eklenebilir.
Bu dönem, bebeğin kahvaltıda tüketmesinin tavsiye edildiği diğer gıda, beyaz peynirdir. Suda bekletilerek tuzu alınmış peynirin miktarının da günbegün artırılarak verilmesi önerilir.
4) Dördüncü Basamak
Hâlihazırda tüketilmekte olan çorbaların içerisine pişirme esnasında 1 çorba kaşığı kadar kıyma (yağsız dana ve iki kez çekilmiş) ya da haşlanıp küçük küçük doğranmış tavuk göğüs eti konulabilir. Etlerin yumuşak olması, bebek henüz çiğnemeyi bilmediği için önemlidir.
7 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebek 7 aylık olduğunda ek gıdaya geçiş döneminde tükettiği gıdaları tüketmeye devam ederken yeni gıdalarla da tanışır. Et ürünleri olarak tavuk ciğeri, balık; meyve olarak portakal, mandalina; sebze olarak bamya, pırasa, enginar, taze fasulye ve soğan; bakliyat olarak da bulgur, mercimek, kuru fasulye ve nohut.
- Zarı soyulmalıdır, çorbaların içine haşlanmış olarak eklenebilir.
- Levrek, somon, dilbalığı, çupra, mezgit. Çorbaları yapılabilir.
Bebeğin gelecek dönemde alacağı gıdalara hazırlık olması için bu dönem yiyeceklerinin ezilmesi ancak pürüzsüz hale getirilmemesi tavsiye edilir. Sebzeler haşlanırken içerisine 1 tatlı kaşığı kadar yulaf da eklenebilir.
- Sebze Çorbası Tarifi (Bulgurlu)
Yıkanıp soyulmuş yarım patates, yarım kabak ve 2 çorba kaşığı kadar bulgur, üstlerini örtecek kadar suyla haşlanır. Haşlanan malzemeler süzgeçten geçirilir/çatalla ezilir, içine 1 çay kaşığı zeytinyağı eklenip oda sıcaklığında ılıtılarak bebeğin tüketmesine uygun hale getirilir.
- Pütürlü Meyve Püresi Tarifi
1 çorba kaşığı yıkanmış pirinç, küçük bir tencereye alınır, üzerine sıcak su eklenir. Haşlanan pirinçlerin içine birer adet yıkanmış ve cam rende kullanılarak rendelenmiş meyve (elma ve şeftali gibi) eklenir, karıştırılır. Püre, ılındıktan sonra tüketilmeye hazırdır.
- Mercimek Çorbası Tarifi
(Tüm malzemeler yıkanır, soyulur/küçük parçalara bölünerek pişirilmeye uygun hale getirilir.) Arpacık soğanın 4’te biri kıyılarak içine 2 yemek kaşığı kadar sıvıyağ eklenmiş tencereye konur. Soğan pembeleşince birer adet küçük boy havuç ve patates eklenir. Üstüne 3 yemek kaşığı kadar kırmızı mercimek ile 2 yemek kaşığı kadar pirinç katılır. Malzemeler, üstleri suyla kapatılarak pişmeye bırakılır. (Tercihe bağlı olarak 1 yemek kaşığı kadar kıyma da çorbaya ilave edilebilir.)
8 Aylık Bebek Beslenmesi
8’inci ayına gelmiş bebeklerin menülerinde omega-3 yağ asitleri yönünden zengin gıdalar ağırlıkta bulunmalıdır.
Bebekler, haftada 1 ya da 2 kez balık ve günlük olarak kırmızı ve beyaz et tüketmelidir (Haşlanıp püre şeklinde ya da yemeklere katılarak tüketilebilir, çorbaları yapılabilir). Mümkün değilse bebeklere demir ve protein zengini bakliyatlar (nohut, mercimek, fasulye gibi) verilmelidir.
Bu dönemden itibaren bebeklerin makarna, ekmek, pilav ve tam bir haşlanmış yumurta yemesinde sakınca yoktur.
8 aylık bebekler, ağızlarında kolayca ezebilecekleri yumuşak gıdaları tek başlarına, -gözetim altında- elleriyle tüketmeye başlayabilirler. Bunun için uygun gıdalar:
- Üstüne sebze/meyve püresi sürülmüş, lokmalık ekmekler,
- Yıkanmış/soyulmuş ve küçük parçalara ayrılmış, çekirdeği alınmış meyveler,
- Haşlanmış ve küçük parçalara ayrılmış sebzeler ya da etler,
- Haşlanmış makarnalar.
- Balık Püresi (Sebzeli) Tarifi
Tencerenin içine eklenen 1 tatlı kaşığı kadar rendelenmiş soğan, 1 adet küçük boy enginar, 1,5-2 yemek kaşığı kadar semizotu yaprağı, 1 adet kabağın 3’te 1’i, 1 adet sarımsağın yarısı, yarım havuç ve mevsim balığının (somon, levrek, çupra gibi bebeğin tüketmesine uygun) 4’te 1’i, 1 bardak suda haşlanır. Haşlanan malzemeler ezilir.
9 - 12’nci Ay Arasında Beslenme
1’inci yaşlarını doldurmaya birkaç ay kaldığı bu dönemde bebekler, uygun olan ev yemeklerini yiyebilir duruma gelirler. Çiğnemeyi öğrendiklerinden de günlük olarak tüketmeleri gereken eti haşlanmış olarak alabilirler.
Bu dönem bebeğe, sinir ve yağı alınmış dana kıymasından köfte yapılabilir. Harcı kararken az bir ekmek içi kullanılması ve baharattan uzak durulması önemlidir. Köfte, ızgara şeklinde pişirilebilir, bebeğe sade olarak ya da yoğurt içerisine eklenerek verilebilir.
Bebekler kaşıkla yemek yemeyi öğrenebildikleri dönemde olduklarından elle yemek yeme alışkanlıklarından kurtulmaları için teşvik edilmelidirler.
1 Yaş Bebek Beslenmesi
Bebekler, bu dönemden itibaren, çiğnenmesi kolay olan, sağlığa yararlı tüm yiyecekleri tüketmeye başlayabilir. Ayrıca 1 yaşını doldurmadan evvel yasak olan ananas, badem, bakla, bal, böğürtlen, çay-bitki çayı, çilek, çikolata, dondurma, dut, fındık, fıstık, incir, inek sütü-keçi sütü, kivi, mantar, patlıcan, tahin ve zencefili artık bebeğe verilebilir.
